Gastroskopia
Gastroskopia to badanie endoskopowe górnego odcinka przewodu pokarmowego, czyli przełyku, żołądku i dwunastnicy. Jeżeli odczuwasz zgagę, problemy z przełykaniem, pojawiają się nudności i wymioty lub notorycznie występuje ból brzucha, warto umówić się na konsultację z lekarzem specjalistą - gastroenterologiem (potocznie gastrologiem) i rozważyć wykonanie gastroskopii.
Czym jest gastroskopia?
Podstawowym badanie górnego odcinka przewodu pokarmowego jest gastroskopia. Badanie ocenia stan przełyku, żołądka i dwunastnicy. Polega na wprowadzeniu przez usta gastroskopu, czyli urządzenia przypominającego przewód wyposażony w kamerę i oświetlenie. Lekarz wykonujący badanie powoli przesuwa gastroskop oglądając przełyk, żołądek i dwunastnicę na ekranie monitora. W przypadku stwierdzenie objawów choroby, lekarz może wykonać zdjęcie lub pobrać wycinek (biopsję) do badania pod mikroskopem (badanie histopatologiczne).
Gastroskopia pozwala ocenić błonę śluzową przełyku, w tym zmiany refluksowe i owrzodzenia oraz funkcjonowanie zwieracza przełyku - często zaburzone w chorobie refluksowej przełyku. Ponadto w gastroskopii lekarz ocenia stany zapalne, owrzodzenia i nadżerki występujące w chorobie wrzodowej żołądka i dwunastnicy. Często przyczyną tych dolegliwości jest infekcja bakterią Helicobacter pylori, co podczas badania gastroskopii zostanie sprawdzone w teście ureazowym i/lub badaniu wycinka błony śluzowej. W gastroskopii oceniana jest również dwunastnica, co stanowi ważny element diagnostyczny choroby wrzodowej dwunastnicy, jak i celiakii (choroby trzewnej). Ponadto, w badaniu endoskopowym oceniana jest elastyczność ścian przewodu pokarmowego - ważny element oceny w kierunku raka przełyku i żołądka. Dodatkowo, gastroskopia pozwala ocenić występowanie żylaków przełyku i dna żołądka, często obecnych w marskości wątroby.
Lekarz endoskopista w trakcie zabiegu może pobrać wycinek błony śluzowej, szczególnie w przypadku zaobserwowanych patologii (np. guzy, owrzodzenia lub polipy), jak i w celu diagnostyki wynikającej ze wskazań do badania (infekcja Helicobacter pylori lub eozynofilowe zapalenie przełyku). Pobrany wycinek poddawany jest badaniu pod mikroskopem (histopatologicznemu), w celu określenia charakteru zmian, a wynik dostępny jest w ciągu około 14 dni.
Diagnostykę przewodu pokarmowego, zanim przejdziemy do gastroskopii, zazwyczaj poprzedza USG jamy brzusznej. Jest to metoda nieinwazyjna umożliwiająca wstępną ocenę narządów jamy brzusznej.
Gastroskopia diagnostyczna i terapeutyczna (zabiegowa)
Gastroskopia, poza rolą diagnostyczną chorób przełyku, żołądka i dwunastnicy, może stanowić formę leczenia (gastroskopia zabiegowa). Odpowiednia diagnostyka pozwala na dobranie odpowiedniej metody leczenia (dieta, zmiana stylu życia, leczenie farmakologiczne lub zabiegowe) oraz uzyskać bardzo dobre wyniki - ustąpienie dolegliwości.
Gastroskopia diagnostyczna
Ta forma leczenia pozwala wykryć:
-chorobę refluksową przełyku
-chorobę wrzodową żołądka i dwunastnicy dwunastnicy,
-żylaki przełyku i dna żołądka
-nowotwory (raka) przełyku, żołądka (np. chłoniaka) i dwunastnicy,
-zapalenie błony śluzowej przełyku, żołądka i dwunastnicy wywołane przez wirusy, bakterie i grzyby,
-celiakię (choroba trzewna),
-eozynofilowe zapalenie przełyku,
-zmiany wywołane działaniem środków chemicznych (leki, zmiany popromienne),
-przepuklinę rozworu przełykowego,
-przełyk Barretta.
Gastroskopia terapeutyczna (zabiegowa)
Zadania terapeutyczne gastroskopii zabiegowej pozwalają na:
-usunięcia ciał obcych,
-usunięcia polipów,
-wykonania gastrostomii (PEG),
-zatamowania krwawień,
-zamknięcia przetok,
-poszerzania zwężeń przełyku,
-protezowania przełyku,
-opaskowania żylaków przełyku,
-usunięcia błony śluzowej wraz ze wczesnymi zmianami nowotworowymi.
Innym rodzajem badania, które pomaga w diagnostyce dolegliwości układu pokarmowego, jest kolonoskopia, która służy do oceny dolnego odcinka przewodu pokarmowego, w tym końcowego odcinka jelita cienkiego oraz całego jelita grubego w tym odbytnicy.
Kiedy wykonać gastroskopię?
Badanie endoskopowe wykonywane są na podstawie skierowanie od lekarza, ponieważ wcześniejszy wywiad chorobowy może określić zakres badania. Jakie objawy powinny skłonić do wizyty u lekarza specjalisty gastroenterologa i rozważenia gastroskopii?
ból nadbrzusza - dyspepsja
szczególnie u osób w wieku >45 lat
utrzymująca się od >2 mies. lub nawracający
u osób z nowotworem przewodu pokarmowego w wywiadzie rodzinnym
u chorych przyjmujących niesteroidowe leki przeciwzapalne (NLPZ, np. ibuprofen, ketoprofen, diklofenak itp.)
objawy alarmowe (WSKAZANIA PILNE)
trudność w połykaniu - dysfagia
bolesne połykanie - odynofagia
niezamierzona utrata masy ciała
silny ból w nadbrzuszu pojawiający się nocą
wyczuwalny palpacyjnie guz w jamie brzusznej lub powiększenie węzłów chłonnych
zgaga - szczególnie gdy uporczywe objawy choroby refluksowej przełyku
szczególnie u chorych w wieku >50 lat
długotrwałe (powyżej kilku miesięcy)
utrzymujące się lub nawracające pomimo leczenia
nietypowe (po wykluczeniu przyczyn spoza przewodu pokarmowego)
ból w klatce piersiowej o niejasnej przyczynie
niedokrwistość z niedoboru żelaza
krwawienie z górnego odcinka przewodu pokarmowego
czarne (smoliste) stolce
fusowate wymioty
przewlekła biegunka (podejrzenie celiakii)
utrzymujące się lub nawracające wymioty o nieustalonej etiologii
rodzinna polipowatość gruczolakowata
podejrzenie nowotworu
marskość wątroby (w celu oceny występowania żylaków przełyku i żołądka)
Objawów nigdy nie warto bagatelizować. Badanie pozwala na dokładną ocenę górnego odcinka przewodu pokarmowego, a właściwa diagnoza pozwala na skuteczne leczenie.
Gastroskopia - jak przebiega badanie krok po kroku?
Przed badaniem przygotuj się - sprawdź leki które przyjmujesz oraz ustal z lekarzem kierującym, czy należy zmienić schemat przyjmowania leków przed badaniem. Na 12 godzin przed badaniem nie pal, na 8 godzin przed badaniem nie jedz, a na 4 godziny przed badaniem nie pij.
Przyjedź około 15 minut przed umówionym terminem badania - potrzebny będzie czas na rejestrację oraz rozmowę z pielęgniarką i lekarzem i udzielenie zgody na badanie.
Jeśli wybrano badanie z analgosedacją (tzw. “znieczuleniem dożylnym”, przed badaniem odbędzie się kwalifikacja z anestezjologiem oraz założenie wkłucia dożylnego.
Przed przystąpieniem do badania należy wyjąć protezy zębowe i zdjąć okulary. Następnie podawany jest miejscowy lek zniczulający, rozpylony na tylną ścianę gardła Następnie kładziesz się na lewym boku z głową skierowaną w kierunku klatki piersiowej.
Kolejnym krokiem jest nałożenie pacjentowi ochraniacza na zęby, aby w trakcie badania byly bezpieczne.
Badanie wykonuje się przy pomocy gastroskopu - urządzenia medycznego przypominającego giętka i miękka rurka, którą wprowadza się przez usta, a następnie gardło, do przełyku, żołądka i dwunastnicy.
Badanie może być nieprzyjemne, choć rzadko jest bolesne. Duże znaczenie ma aspekt psychologiczny, czyli nastawienie pacjenta. W trakcie badania najtrudniej powstrzymać odruch wymiotny, pojawiający się w trakcie gastroskopii. Choć nie jest to obowiązkowe, to wielu pacjentów decyduje się na znieczulenie. Dzięki temu badanie jest bezbolesne, a przy tym zmniejsza się ryzyko pojawienia się odruchu wymiotnego.
W trakcie zabiegu należy miarowo oddychać i nie połykać śliny, która będzie wypływała z ust pacjenta. Warto wiedzieć, że podczas badania do żołądka trafia niewielka ilość powietrza. W związku z tym możesz mieć poczucie wzdęcia i odbijania, ale to normalne zjawiska, które szybko ustępują po zabiegu.
Biopsja- czasami jest potrzeba wykonania biopsji, wtedy przez endoskop lekarz wprowadza specjalne narzędzia i pobiera próbki komórek.
Po skończonym badaniu lekarz szybko i bezboleśnie wyjmuje endoskop.
Wyniki badania - opis obrazu endoskopowego oraz wynik testu ureazowego (jeśli był wykonywany) pacjent otrzymuje zaraz po wykonaniu badania.
Wynik badania histopatologicznego wycinków uzyskanych podczas badania dostępny będzie po około 14 dniach w Rejestracji.
Czas badania jest krótki i wynosi od 10 do 30 minut.
Badania laboratoryjne z krwi w znieczuleniu ogólnym, powinny być wykonane do 7 dni przed badaniem:
morfologia
glukoza
kreatynina
elektrolity
INR
APTT
+ EKG bez opisu.
Badania laboratoryjne z krwi do zabiegu bez znieczulenia, powinny być wykonane do 7 dni przed badaniem:
morfologia
INR
APTT
Dokumenty do pobrania:
123-Oświadczenie o UPOWAŻNIENIU.pdf (635,40KB)
Zal. 1 do PR 09 - Ulotka informacyjna gastroskopia.pdf (406,20KB)
Zal. 3 do PR 09 - Ulotka informacyjna polipektomia- 01.03.2024.pdf (489,58KB)
Zalacznik nr 5 do PR 09 - Ankieta anestezjologiczna-07.03.2024.pdf (98,07KB)
Pracownia Ednoskopii w Kłobucku
ul. 11 Listopada 5E
42-100 Kłobuck
tel. 34 321 48 96 lub
34 317 22 06 wew. 196
Rejestracja czynna od poniedziałku do piątku od 8.00 do 14.30
